Ratuj bo możesz, Ratuj bo musisz – gdy Twoje dziecko nie oddycha

Dzisiejszy tekst jest bardzo ważny. Pomysł narodził się w mojej głowie gdy brałam udział w szkoleniu z BEZPIECZNEGO MALUCHA. Okazało się wtedy że większość rodziców coś słyszała o tym jak udzielać pierwszej pomocy dziecku gdy straci przytomność, zakrztusi się czy też przestanie oddychać, ale zupełnie nie wie jak tak naprawdę powinno się postępować. W szkole i na studiach miałam kursy pierwszej pomocy, jednak szukałam osoby która się tym zajmuje i mogła by profesjonalnie opisać postępowanie. I znalazłam!! 

Dzisiejszy wpis napisała dla Nas  Aleksandra Dąbrowska, ratownik medyczny, pielęgniarka. Zapraszam na pierwszą część artykułu dotyczącą pierwszej pomocy. 

Wyobraź sobie, że Twoje dziecko – cząstka Ciebie, którą darzysz miłością, nagle przestaje oddychać. Czy kochasz je na tyle, by móc uratować jej życie? Czy wiesz co należy zrobić w takiej sytuacji? Pewnie zdajesz sobie sprawę z tego, że nie podjęcie konkretnych działań w takiej sytuacji, z dużym prawdopodobieństwem doprowadzi to tego, że Twój świat rozpadnie się na małe kawałki, których nie da się pozbierać.

Każdy z nas ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, czyli podjęcia czynności ratunkowych wobec osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.  Najpoważniejszym zagrożeniem zdrowia jest nagłe zatrzymanie krążenia. Wiele mówi się o tym, jak ratować osoby dorosłe, u których sytuacja taka występuje częściej. Zdarza się, że do zatrzymania krążenia dochodzi również u dzieci.     O tym mówi się jednak mniej. 

Każdy rodzic powinien wiedzieć, jak postąpić w sytuacji, kiedy w takim niebezpieczeństwie znajdzie się jego dziecko.

W sytuacji, gdy dziecko przestaje oddychać, nie ma chwili do stracenia. Każda sekunda jest na wagę złota, dlatego nie panikuj i postępuj zgodnie z poniższym algorytmem, opracowanym przez Europejską Radę Resuscytacji.

Pierwszym krokiem, gdy coś Cię zaniepokoi w zachowaniu Twojej pociechy jest rozpoznanie sytuacji. Właściwe rozpoznanie sytuacji, wczesne podjęcie oddechów ratowniczych i uciśnięć klatki piersiowej zwiększa szanse na przeżycie.

Na czym polega rozpoznanie sytuacji? Po pierwsze, sprawdź świadomość dziecka – powiedz coś, potrząśnij za ramiona, postaraj się wybudzić dziecko ze snu. Jeśli nie reaguje, zawołaj o pomoc, ułóż dziecko na plecach, a następnie udrożnij drogi oddechowe dziecka –  delikatnie odchyl głowę dziecka do tyłu i unieś jego żuchwę.  Jeśli Twoje dziecko nie ma ukończonego 1. roku życia podłóż pod jego ramiona zwiniętą pieluchę lub kocyk. Utrzymując drożność dróg oddechowych, wzrokiem (czy klatka piersiowa się unosi?), słuchem (czy słyszysz szmery oddechowe?)  i dotykiem (czy czujesz ruch powietrza na swoim policzku?) oceń, czy występują prawidłowe oddechy poprzez przysunięcie swojej twarzy blisko twarzy dziecka i obserwowanie jego klatki piersiowej. Rób to przez 10 sekund – ani krócej, ani dłużej. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy dziecko oddycha prawidłowo, postępuj tak jakby oddech był nieprawidłowy. Sytuacja rozpoznana – albo dziecko oddycha prawidłowo, albo nie.

Jeśli dziecko oddycha prawidłowo:

• ułóż je na boku w pozycji bezpiecznej (chyba że rozważasz uraz kręgosłupa szyjnego),
• wezwij pomoc – zadzwoń pod 999 lub 112,
• sprawdzaj, czy oddech nadal występuje.

Jeśli dziecko nie oddycha lub oddech jest nieprawidłowy:

• delikatnie usuń widoczne ciała obce z jamy ustnej dziecka,
• wykonaj 5 oddechów ratowniczych,
• podczas wykonywania oddechów zwróć uwagę na pojawienie się kaszlu lub odruchu wymiotnego w odpowiedzi na Twoje działania; Brak jakiejkolwiek reakcji świadczy o braku krążenia.
• Wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej, a następnie 2 oddechy ratownicze.
• Po minucie prowadzenia resuscytacji krążeniowo – oddechowej wezwij pomoc.

Jak wykonać oddech ratowniczy?

Twoje dziecko jest niemowlęciem:

• Upewnij się, że głowa znajduje się w pozycji neutralnej, ponieważ kiedy niemowlę leży na plecach, głowa jest zazwyczaj przygięta i może wymagać niewielkiego odchylenia (zrolowany ręcznik/koc wsunięty pod górną część tułowia może pomóc utrzymać właściwą pozycję);unieś żuchwę.
• Nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami usta i nos dziecka, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza.
• Powoli wdmuchuj powietrze do ust i nosa niemowlęcia przez 1 sekundę, do momentu uniesienia się klatki piersiowej dziecka.
• Utrzymując odchylenie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust dziecka i obserwuj, czy podczas wydechu klatka piersiowa opada.
• Nabierz ponownie powietrza i powtórz opisaną sekwencję.

Twoje dziecko ukończyło 1. rok życia:

• Zapewnij odchylenie głowy i uniesienie żuchwy.
• Kciukiem i palcem wskazującym ręki leżącej na czole zaciśnij miękkie części nosa.
• Rozchyl usta dziecka, ale zapewnij uniesienie żuchwy.
• Nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami usta dziecka, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza.
• Wykonaj powolny wydech do ust dziecka trwający około 1 sekundy, obserwując równocześnie unoszenie się klatki piersiowej.
• Utrzymując odchylenie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa.
• Ponownie nabierz powietrza i powtórz opisaną sekwencję pięć razy; oceń jakość oddechu, obserwując klatkę piersiową dziecka: powinna się unosić i opadać jak przy normalnym oddechu.

Może się zdarzyć tak, że nie zaobserwujesz uniesienia się klatki piersiowej dziecka. Powodem takiej sytuacji może być niedrożność dróg oddechowych. Dlatego w takim przypadku:

• Otwórz usta dziecka i usuń z nich wszelkie widoczne przeszkody; nie próbuj usuwać ciała obcego na ślepo.
• Popraw ułożenie głowy. Upewnij się, że głowa jest prawidłowo odchylona, żuchwa uniesiona oraz czy głowa nie jest nadmiernie odgięta.
• Jeśli odgięcie głowy i uniesienie żuchwy nie powoduje udrożnienia dróg oddechowych, spróbuj metody wysunięcia żuchwy.
• Podejmij do pięciu prób w celu uzyskania efektywnych oddechów, jeśli nadal są nieskuteczne, rozpocznij uciskanie klatki piersiowej.

Jeśli Twoje dotychczasowe działania nie spowodowały powrotu oddechu, wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej. Pamiętaj, żeby odsłonić klatkę piersiową dziecka i położyć dziecko na twardym podłożu (podłoga, stół). Uciskanie klatki piersiowej, kiedy dziecko leży w łóżku, powoduje że nie uciskasz klatki piersiowej, tylko materac.

Uciśnięcia klatki piersiowej u niemowląt wykonuje się dwoma palcami (jeśli resuscytację prowadzi jedna osoba) lub dwoma kciukami(jeśli resuscytację prowadzą dwie osoby), obejmując dłońmi klatkę piersiową dziecka.   Połóż kciuki obok siebie w dolnej połowie mostka i wykonuj uciśnięcia tak, by mostek obniżył się o 1/3 wymiaru przednio- tylnego klatki piersiowej (około 4 cm).

Jeśli Twoje dziecko nie jest już niemowlęciem, najpierw zlokalizuj wyrostek mieczykowaty – miejsce, w którym łączą się ze sobą dolne żebra. Jeden palec powyżej wyrostka mieczykowatego połóż swoją dłoń. Masz uciskać mostek, a nie żebra, dlatego podczas wykonywania uciśnięć miej lekko uniesione palce. Uklęknij obok dziecka i ustaw się pionowo nad klatką piersiową i uciskaj klatkę piersiową na głębokość 1/3 jej wymiaru przednio-tylnego (około 5 cm). W przypadku dużych dzieci uciśnięcia można wykonywać dwoma rękami, splatając ze sobą palce.

Teraz wykonaj 2 oddechy ratownicze, tak jak robiłaś to na początku, po których ponownie wykonasz uciśnięcia klatki piersiowej. Po minucie prowadzenia resuscytacji krążeniowo – oddechowej zadzwoń po karetkę, wybierając numer 999 lub 112.

Kontynuuj wykonywanie oddechów ratowniczych połączonych z uciśnięciami klatki piersiowej do momentu:

• powrotu oznak życia u dziecka – zacznie się budzić, poruszy się, zacznie prawidłowo oddychać , otworzy oczy;
• przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego,
• wyczerpania sił.

Nagłe zatrzymanie krążenia u dzieci zdarza się stosunkowo rzadko, ale z pewnością jest sytuacją niespodziewaną. Emocje, które towarzyszą takiej sytuacji… nie do opisania.  Stąd też tak ważne jest, aby nie spanikować i ratować, krok po kroku, tak jak nakazuje to algorytm. W Twoich rękach jest życie małego człowieka, który nie przeżyje, jeśli Ty dasz ponieść się emocjom i nie zareagujesz we właściwy sposób. Dałaś życie, więc ratuj to życie…